Waartoe zijn de pedagogische wetenschappen op aarde?

Omschrijving

Onlangs vertelden jonge onderzoekers, die al binnen de pedagogische wetenschappen werkzaam zijn met een vast contract, dat de nadruk in veel universiteiten nog steeds ligt op het publiceren in Engelstalige, academische tijdschriften met een respectabele impactfactor en op het binnenhalen van veel geld. Dat laatste lijkt overigens al een tijdje steeds meer bedoeld te zijn om (een deel van) het eigen salaris van een medewerker veilig te kunnen stellen, onder het motto: breng uw eigen geld mee en wees dan vooral hartelijk welkom bij ons. Hoezeer in het Excelsheet-management ook de bonus voor verdedigde dissertaties een belangrijke parameter is, bleek me recent weer. Een geesteswetenschappelijke faculteit zette er bijzonder grote druk op om nog op de laatste dag voor het kerstreces een verdediging te laten doorgaan. Immers, die telt in de allocatie voor de komende drie jaar weer flink mee.

Het is overduidelijk dat de geest van het New Public Management nog steeds volop rondwaart in het onderwijs, en deze wordt daarbij gestut door een neoliberale ideologie. Die ideologie is in de jaren tachtig van de vorige eeuw maatschappijbreed aangejaagd door Ronald Reagan in de Verenigde Staten en Margaret Thatcher in het Verenigd Koninkrijk. Zij heeft via de VVD en later ook gesteund door de PvdA (denk aan de ideologische veren die de partij van Kok van zich af moest schudden) het onderwijs in Nederland sinds het midden van de jaren negentig beleidsmatig, bestuurlijk en praktisch-concreet behoorlijk vergiftigd. In het bijbehorende jargon werden onderwijsinstellingen niet langer gekarakteriseerd als vormingsinstituten of vormings- gemeenschappen, maar als bedrijven die worden bepaald door vraag en aanbod, en met consumenten als afnemers van de aangeboden of gevraagde producten die begiftigd zouden zijn met consumentenbewustzijn. Daar dient het onderwijs rekening mee te houden, want de klant is koning. Nietwaar? Ik hoor het Tineke Netelenbos, de toenmalig PvdA Staatsecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen in 1996 nog zeggen.