Kinderen, gezinnen en familie

Omschrijving

Ouders, broers en zussen vormen sleutelfiguren in het leven van kinderen. Of, en in welke aantallen, ze aanwezig zijn wordt vooral bepaald door demografische processen. De demografische veranderingen van de afgelopen anderhalve eeuw hebben enorme consequenties gehad voor de gezinssituatie en het familienetwerk van Nederlandse kinderen. In dit hoofdstuk brengen we de veranderingen in drie structurele kenmerken van de leefsituatie van kinderen in kaart: het al dan niet aanwezig zijn van ouders en stiefouders in het gezin; de aanwezigheid in het gezin van andere verwanten en van niet-familieleden; en de omvang van het ruimere netwerk van verwanten, al dan niet levend in hetzelfde huishouden als het kind. Op grond van de beschikbare databestanden kan geen antwoord gegeven worden op de vraag welke functie de verschillende leden van het familienetwerk in het verleden voor kinderen hebben gehad en of de betekenis van de verschillende typen van verwanten is veranderd. Ze verschaffen echter wel de basis voor een meer realistisch beeld van het gezin in het verleden en een beter perspectief op de huidige ontwikkelingen in de leefsituatie van kinderen.

Van het complexe naar het kerngezin en weer terug?
Al sinds meer dan twee decennia verschijnt iedere week op de achterkant van de VPRO-gids de rubriek Achterwerk. Achterwerk biedt kinderen een uitlaatklep voor hun verdriet en hun vreugde, maar verschaft tegelijk de volwassen lezer een helder inzicht in de veranderende levens van Nederlandse kinderen. In 1983 werd er een brief opgenomen die nuchter maar treffend de leefsituatie van een groeiende groep kinderen in Nederland beschreef.