Iconen, idolen en idealen van onderwijs en opvoeding op de golfslag van de beeldvorming

Omschrijving

Net als de grote wereld om ons heen bevindt ook de kleinere wereld van onderwijs en opvoeding zich in een voortdurende stroom van bewegingen: ontdekkingen, aandacht, hypes, routines en vergetelheid wisselen elkaar af. Erasmus, Comenius, Francke, Pestalozzi, Montessori, Freinet, Piaget, Vygotsky, noem maar op – de held of het ideaal van het ene moment raakt langzaam sleets en wordt vervangen door een nieuwe icoon of idool. Methoden veranderen snel of langzaam, net als theorieën, en die bewegingen staan weer in nauw verband met hun uitvinders of makers, de helden van onderwijs en onderzoek waaraan ze worden opgehangen. Soms keren ze ook weer in de aandacht terug, met een nieuwe betekenis, en worden ze op een andere manier toegeëigend. We staan er maar zelden bij stil wat die golfslag precies betekent. Beantwoordt zij aan een vorm van reflexief en zelfbewust omgaan met het heden en verleden? Volgt ze slechts de ontwikkelingen van de bredere cultuur en mentaliteit? Kortom, wat moeten we aan met modes en heldenverering, met modellen en theorieën die ons van buiten worden aangedragen? Zijn we er slachtoffer van of juist maker? Het doel van deze bijdrage is zulke denk- en handelingsmodellen te problematiseren en kritisch te helpen nadenken over de plaats die iconen, idolen en idealen in de wereld van onderwijs en opvoeding van heden en verleden innemen, en over de manier waarop ze, vaak ongemerkt en ongewild, onze perceptie en ons handelen sturen.