‘Hier heb ik mijn hele leven wat aan'

Omschrijving

Democratie is niet perfect, maar het helpt imperfecte mensen en groepen die sterk van elkaar verschillen om medemenselijk samen te leven. Het is daarom urgent dat die democratie doorgegeven wordt aan nieuwe generaties. Onder andere door kinderen te laten oefenen met inspraak op school en in hun wijk of gemeente. Maar hoe staat het met participatie van kinderen? Stichting Vreedzaam heeft hiermee praktijkervaring opgedaan in de ongeveer vijftig Vreedzame Wijken in Nederland.

Democratie, als hoeksteen van onze samenleving, leek haast zo normaal te zijn als water dat uit de kraan komt. Toch staat deze momenteel onder druk door toenemende polarisatie en uitsluiting. Maar democratie valt of staat ook met de mate waarin we de waarden en principes ervan overdragen aan een volgende generatie. Waar veel dictaturen met staatsopvoeding van kinderen inzetten op de continuering van de dictatuur, is de nadruk op het continue reproduceren van democratie in westerse landen minder aanwezig. Daarom werkt Stichting Vreedzaam samen met zo’n vijftig gemeenten die belang hechten aan activiteiten die democratische kinderparticipatie bevorderen. 
Alle participatie is winst, maar niet iedere participatieaanpak heeft een even grote invloed. Om inzichtelijk te maken in welke mate er – in activiteiten, projecten, aanpakken – sprake is van kinderparticipatie, werkt Stichting Vreedzaam met een ‘participatieladder’ (zie afbeelding). Lichtere vormen van participatie zoals een opdracht krijgen, mogen kiezen of advies geven staan op de lagere treden en invloedrijkere aanpakken als meedenken, meebeslissen of zelf organiseren staan bovenaan.
Daarnaast kan gesteld worden dat de meeste incidentele of op zichzelf staande projecten, hoe goed ook vormgegeven, minder impact opleveren dan interventies die ingebed zijn in een wijk- of  uurtbrede strategie. De dynamiek hierachter lijkt dat een democratische attitude die wordt opgebouwd bij een effectief project robuuster is naarmate er meer contexten zijn waar die attitude wordt ondersteund. ‘Op straat’, buiten het project, kan die positieve attitude namelijk weer makkelijk worden afgebroken. Meer is te verwachten van programma’s die meerdere leefgebieden aan elkaar verbinden met één samenhangende set van taal en verwachtingen.