De onzichtbare koffer

Omschrijving

Getraumatiseerde kinderen hebben vaak moeite met leren, met het reguleren van hun emoties en hun gedrag, en met vertrouwen in zichzelf en anderen. Doordat ze dagelijks te maken hebben (gehad) met onveilige of zeer stressvolle omstandigheden, zijn hun hersenen gericht op overleven in een bedreigende omgeving. Het gedrag van deze kinderen is voor pedagogisch professionals en leerkrachten vaak moeilijk te begrijpen, wat kan leiden tot gevoelens van machteloosheid en frustratie.

Door de ervaringen die een kind in zijn leven opdoet, vormt hij onbewust overtuigingen en verwachtingen over zichzelf, de ander en de wereld om hem heen. Een kind dat opgroeit bij ouders die goed voor hem zorgen, hem troosten als hij verdrietig is en samen met hem lachen als hij ergens plezier in heeft, zal bijvoorbeeld gaan geloven dat hij de moeite waard is, dat het fijn is om met anderen samen te zijn en dat anderen voor hem zorgen en om hem geven. Deze overtuigingen en verwachtingen zijn de bouwstenen van zijn gedrag. Als een kind op jonge leeftijd in onveilige omstandigheden opgroeit, leert hij bijvoorbeeld dat hij niet de moeite waard is, dat anderen hem pijn doen of dat de wereld vol gevaren is. Ook heel jonge kinderen, die nog niet over taal beschikken, vormen dit soort overtuigingen al.
Thomas is vier jaar oud. Hij is in de eerste jaren van zijn leven bij zijn drugsverslaafde ouders opgegroeid. Door negatieve en verwarrende ervaringen is hij gaan geloven dat hij niet de moeite waard is en dat hij een rotkind is. Wanneer anderen boos op hem reageren, reageert hij feller dan passend bij de situatie waardoor situaties vaak escaleren. Hierdoor worden onbedoeld zijn overtuigingen vaak bevestigd. Alle kinderen ontwikkelen in hun vroege jeugd bepaalde overtuigingen en verwachtingen, die ze in een onzichtbare koffer overal mee naar toe nemen. Van de ene situatie naar de andere situatie, door alle leeftijdsfasen heen, en dus ook naar school. Bij getraumatiseerde kinderen is de koffer vooral gevuld met negatieve overtuigingen en verwachtingen. Het lastige van een onzichtbare koffer is dat de inhoud niet meteen te zien is. Het is belangrijk om je te realiseren dat de koffer al gevuld is voordat een kind naar school en bso gaat. De overtuigingen die een kind over jou heeft, zijn gebaseerd op wat hij al veel eerder in zijn leven heeft ervaren.