Bestaat dyslexie? Een historische verkenning

Omschrijving

Of dyslexie bestaat is niet altijd duidelijk geweest. Is moeite met leren lezen niet gewoon een gevolg van een lage intelligentie? En als men woordblindheid, zoals men dyslexie tot 1960 vaak noemde, erkende, dan was er twijfel over de oorzaak ervan: niet goed functionerende hersenen of falend onderwijs? Om te bepalen of de vraag nog altijd relevant is, is het goed eerst terug te kijken naar hoe de visie op dyslexie en daaraan verbonden behandelmethoden in de loop van de tijd veranderden. 

Artsen: oog- en schoolartsen

Dyslexie werd ‘ontdekt’ in de negentiende eeuw. Toen ontstond in medische kringen de aandacht voor de hersenen en hersenonderzoek. Hieruit kwam de locatietheorie voort; bepaalde delen van de hersenen waren verantwoordelijk voor bepaalde lichaamsverrichtingen. Broca verdedigde daarom de aanwezigheid van het taalcentrum in de linkerhersenhelft. Wie tijdens het leven moeilijk sprak, had juist daar kwetsuren in de hersenen. Hetzelfde gold dan voor wie niet goed kon lezen, schrijven of rekenen. Men sprak over alexie, dyslexie en woordblindheid. De oogarts Hinshelwood introduceerde in 1896 aangeboren of congenitale woordblindheid. Hij had op zijn spreekuur te maken met kinderen die niet konden lezen maar waarbij de ouders dachten dat het aan de ogen lag.