Theorie en praktijk van historisch literatuuronderwijs: een vignettenonderzoek

Omschrijving

Dit artikel is onderdeel van een onderzoek dat zich richt op het ontwerpen van een gamificationdidactiek voor historisch literatuuronderwijs in de bovenbouw van het vwo. Het gaat in op de vraag in hoeverre het belangrijkste inhoudelijkdidactische ontwerpprincipe dat op basis van een theoretische studie is geformuleerd, aansluit bij de praktijk. Dit ontwerpprincipe houdt in dat een didactiek voor historisch literatuuronderwijs vier benaderingen moet combineren: een historische, tekstgerichte, contextgerichte en een lezersgerichte benadering.

Om na te gaan in hoeverre dit ontwerpprincipe aansluit bij de gangbare praktijk van docenten, is een vignettenonderzoek uitgevoerd onder negen docenten Nederlands die lesgeven in de bovenbouw van het vwo.
In dit onderzoek zijn les- en toetssituaties voorgelegd die de verschillende benaderingen representeren. De docenten beoordeelden de voorgelegde les- en toetssituaties op de mate waarin zij deze herkennen en zelf toepassen in hun lespraktijk. De resultaten laten zien dat de docenten alle vier de benaderingen herkennen en toepassen. Dit betekent dat het ontwerpprincipe uit de theoretische studie, namelijk dat een didactiek voor historisch literatuuronderwijs vier benaderingen moet combineren, aansluit bij gangbare praktijken en dat het verantwoord is om het geformuleerde basisprincipe te operationaliseren in het ontwerp. De resultaten geven ook steun voor een zestal andere inhoudelijk-didactische uitgangspunten die op basis van de theoretische studie zijn bepaald:

(1) de basis is een canonieke tekst die buiten de belevingswereld van de doelgroep ligt;
(2) leerlingen doen kerninzichten op binnen de vier benaderingen met als doel een totaalinzicht;
(3) leerlingen moeten verbanden leggen tussen de tekst, de historische en maatschappelijke context en hun persoonlijke wereldbeeld;
(4) de didactiek moet zich richten op vaardigheden die ook bij volgende teksten toepasbaar zijn;
(5) de didactiek moet een begaanbare route bieden voor leerlingen met verschillende leesniveaus en
(6) leerlingen moeten de didactiek ook zelfstandig kunnen uitvoeren. De bevindingen van dit onderzoek leveren een bijdrage aan het ontwerp van de gamificationdidactiek voor historisch literatuuronderwijs.