Recht doen aan kinderen en ouders

Omschrijving

Ouders voelen zich onvoldoende gehoord in familie- en jeugdrechtszaken, mede door de grote problemen in de jeugdzorg. Om kinderen en ouders in die ingewikkelde omstandigheden voldoende rechtsbescherming te bieden, moeten jeugdrechters zich actiever en nieuwsgieriger opstellen. Dat staat in Recht doen aan kinderen en ouders (pdf, 757,9 KB), het rapport van de reflectiecommissie die de werkwijze van familie- en jeugdrechters in de rechtbanken en de gerechtshoven (hierna: jeugdrechters) heeft onderzocht. Daarin valt nog het nodige te verbeteren, concludeert de commissie. Ook het tekort aan jeugdrechters en gerechtsjuristen speelt daarbij een rol.

De kinderopvangtoeslagaffaire is voor de familie- en jeugdrechters van de rechtbanken en van de gerechtshoven (hierna de jeugdrechters) aanleiding geweest om te reflecteren op hun werk. Een daartoe samengestelde reflectiecommissie is daarmee in april 2022 van start gegaan. Doel van de reflectiecommissie was om te reflecteren op de rol van de jeugdrechters in jeugdbeschermingszaken en in gezag- en omgangszaken. Wat kunnen we leren van de ouders, kinderen, pleegouders en professionals om ons werk te verbeteren? De centrale vraag die in de opdracht aan ons ter beantwoording is gesteld, is: Hoe biedt de jeugdrechter bij de uitvoering van zijn wettelijke taak de bescherming aan kinderen en (pleeg)ouders in gezag- en omgangskwesties en civiele jeugdbeschermingszaken die het recht hen geeft? 

Om deze opdracht goed en tijdig uit te voeren, hebben we een afbakening aangebracht tot die zaken waarin sprake is van overheidsinmenging in het gezinsleven van ouders en kinderen. Die vindt plaats bij jeugdbeschermingsmaatregelen zoals een ondertoezichtstelling, een uithuisplaatsing of een gezagsbeëindiging. Ook is hiervan sprake als de raad voor de kinderbescherming de jeugdrechter door middel van een rapport adviseert in een gezag- of omgangszaak of bij de benoeming van een bijzondere curator. Binnen dit traject is niet specifiek ingegaan op de zaken die verband houden met de kinderopvangtoeslagaffaire. Deze zaken staan centraal in een apart onderzoek dat de Rechtspraak gaat starten, als de gegevens daarvoor beschikbaar zijn.