Manifest voor de ontwikkelidentiteit: Over het belang van schatgraven naar jouw manier van leren en ontwikkelen

Omschrijving

Hoeveel mensen, denk jij, zijn er elke dag met leren en ontwikkelen bezig?

Op zo’n 7500 onderwijsinstellingen krijgen bijna 4 miljoen leerlingen en studenten les van bijna een half miljoen docenten (CBS, 2022) Jaarlijks neemt meer dan de helft van alle werkenden deel aan een vorm van na- en bijscholing (CBS, 2018). Leren raakt daarbij altijd twee groepen: de mensen die leren en hun begeleiders. Zo werken dagelijks vele opleiders, trainers en coaches in het verenigingsleven, in sport en vrijetijdsbesteding, met al die mensen die graag iets nieuws willen leren of ergens nóg beter in willen worden.

In de zorg zijn er duizenden mensen die iets opnieuw hebben te leren, denk bijvoorbeeld aan de revalidatiezorg, of die juist iets af willen leren (als dat al zou kunnen), zoals in de verslavingszorg. Veel or- ganisaties hebben de ambitie een lerende organisatie te worden. Op vele plekken zijn allerlei commissies en onderzoeksteams hard aan de slag iets te leren van een incident (of een reeks incidenten, denk aan de toeslagenaffaire) en die lessen over het voetlicht te brengen. En wat te denken van alle transitieprogramma’s? Leren en ontwikkelen behoort tot de grootste wetenschapsgebieden met een enorme groep mensen die van het bestuderen ervan hun beroep hebben gemaakt en er uitbundig over publiceren; zoeken op het woord ‘learning’ leidt op Google Scholar tot 6.790.000 hits en op het woord ‘leren’ tot 568.000 hits. Je zou bijna de vraag kunnen stellen: wie is er niet met leren en ontwikkelen bezig? Een andere vraag is, hoeveel ieder van ons eigenlijk van zijn of haar eigen manier van leren en ontwikkelen weet? Hoe zit dat bij jou?

Leren en ontwikkelen zijn geen onderwerpen waar veel mensen heel gericht over nadenken . Opmerkingen als ‘ik ben een doener’, of ‘ik ben een denker’, ‘ik leer het liefst in de praktijk’ of ‘ik hou echt van leren’ voeren regelmatig de boventoon, en vaak blijft het daar dan bij. Toch hebben we er wel dikwijls de mond van vol: ‘we moeten meer van onze fouten leren’, ‘wat kunnen we van die ervaring leren?’, ‘hoe krijgen we hen nu aan het leren, willen ze eigenlijk wel echt?’, ‘we hebben nu zo’n gave game, die zou iedereen moeten doen’ of ‘zij zouden echt eens moeten leren omgaan met...’.

Er zijn dus veel mensen voor wie leren en ontwikkelen dagelijkse kost is, er is veel wetenschappelijke kennis over beschik- baar, maar in de praktijk voeren we over ons eigen leren niet vaak een goed ge- sprek. En dat gaat in de weg staan, bijvoorbeeld wanneer we leerervaringen opdoen die niet aansluiten bij je vragen of je manier van leren. Wanneer er in teams en organisaties meer druk komt te staan op het realiseren en de balans tussen leren en realiseren verstoord raakt. Of wanneer de wereld zo hard in ontwikkeling is dat we na moeten denken over hoe onze eigen ontwikkeling zich daarmee verhoudt.

Met dit manifest willen we professionals, en met name zij die het leren van anderen begeleiden en organiseren, meenemen in het belang en de werking van ontwikkelidentiteit en een kleine opmaat geven in hoe hiermee te werken. Je ontwikkelidentiteit is dat wat je leren en ontwikkelen (vorm en inhoud) onvervreemdbaar kleur geeft op de verbinding van wie je bent en de context waarin je je bevindt. Wanneer iemand meer inzicht heeft in zijn ontwik- kelidentiteit, kan hij beter sturing geven aan zijn leren en ontwikkelen. We nemen je mee langs het ontstaan van ontwikkelidentiteit, hoe dit raakt aan allerlei bewegingen op team, organisatie en maatschappelijk niveau en hoe je je eigen ontwikkelidentiteit kan verkennen. We sluiten af met een aantal aandachtspunten en denkrichtingen voor wat ons staat te doen als we er meer recht aan willen doen. Bij dit manifest hebben we ook dialoogkaarten, genaamd Ons Ontwikkelen Ontward (2022), ontwikkeld die helpen om je ontwikkelidentiteit onder de loep te nemen.