Juf, ik ben een kunstenaar

Omschrijving

Sociaal gedrag is niet altijd vanzelfsprekend. In de twaalf bijeenkomsten van deze kunstzinnige sociale vaardigheidstraining gaan kinderen in de leeftijd van 10 tot 14 jaar aan de slag met bewegingsoefeningen, verhalen en kunstzinnige opdrachten met als doel hun sociale redzaamheid, sociale weerbaarheid en sociale competentie te versterken.
De methodiekbeschrijving is een neerslag van de jarenlange ervaringen met de KICK-training, Kunst In Contact met Kinderen, de theoretische onderbouwing en de effectiviteit ervan. Uitgangspunt is het holistisch ervaringsleren, waarbij de hele mens wordt aangesproken, in zijn denken, voelen en handelen.
KICK is zowel geschikt voor leerlingen in het Basisonderwijs vanaf groep 6 en de eerste twee klassen van het voortgezet onderwijs, als leerlingen in het Speciaal onderwijs.
KICK is geen protocol, maar een levendige methodiek, ontwikkeld in de praktijk door Thea Giesen, orthopedagoog en Marijke de Mare, kunstzinnig therapeut.
Het Lectoraat Antroposofische Gezondheidszorg Hogeschool Leiden heeft zowel kwantitatief als kwalitatief onderzoek verricht naar het effect van KICK, met bemoedigende resultaten.

Samenvatting

Kunst in Contact met Kinderen (Kick) is een kunstzinnige sociale vaardigheidstraining voor kinderen in de leeftijd van 10-14 jaar, met als doel: de sociale redzaamheid, de sociale weerbaarheid en sociale competenties van kinderen te versterken, sociaal incompetent gedrag, zoals pesten en vechten, en sociaal teruggetrokken gedrag te reduceren en de samenwerking tussen kinderen te verbeteren. De middelen die gebruikt worden zijn: bewegingsoefeningen, verhalen en kunstzinnige opdrachten, zoals tekenen, boetseren en het bewerken van speksteen, en de nabespreking daarvan. Van de twaalf bijeenkomsten van anderhalf uur zijn de eerste bijeenkomsten gericht op het creëren van veiligheid en vertrouwen, en de daaropvolgende bijeenkomsten op het verdiepen en doorwerken van sociaal-emotionele thema’s. De laatste bijeenkomsten zijn gericht op het versterken van sociale competenties.

Uitgangspunt van Kick is het holistisch ervaringsleren, een integratieve werkwijze waarbij de hele mens wordt aangesproken in zijn denken, voelen en handelen. De training grijpt aan op de ontwikkeling van binnenuit en sluit aan op de gezonde eigen mogelijkheden van het kind. De methodiek die in Kick wordt toegepast, is kunstzinnig beeldend. De werkzaamheid van het beeld is dat het gevoel wordt aangesproken. Dat geeft de mogelijkheid om denken en willen met elkaar te verbinden tot denken en doen met het hart.

Het gebruik van beelden is al zo oud als Methusalem, of als u wilt, de weg naar Rome. ‘Een beeld zegt meer dan duizend woorden’. Dit blijkt uit het scheppingsverhaal, de Griekse mythologie, de sprookjes van Grimm of de Divina Commedia van Dante. Vernieuwend is het gebruik van beeldende middelen voor een sociale vaardigheidstraining.

Kick is zowel geschikt voor leerlingen in het basisonderwijs vanaf groep 6 en de klassen 1 en 2 van het voortgezet onderwijs, als voor leerlingen van het speciaal onderwijs en pupillen in de geïndiceerde jeugdzorg (kinderen jeugdpsychiatrie). Kick is geschikt voor jongeren met zowel internaliserende, als externaliserende gedragsproblemen. Bij beide groepen schietvaak het zelfregulerend vermogen tekort. De doelgroep heeft zich verder uitgebreid naar jongvolwassenen met een verstandelijke beperking, onder de naam Kracht In Contact met Kunst. De aanwezigheid van de leerkracht en/of groepsleiding is van belang om de impuls van Kick continuïteit te geven ten behoeve van het generaliserend effect na het beëindigen van de training. De ouders worden bij de training betrokken. Dit gebeurt zowel voor aanvang van de training als na afloop ervan. Kick is geen protocol, maar een levendige methodiek die van trainers naast kennis en kunde vraagt dat ze creatief en flexibel kunnen inspelen op de situatie. Kick-trainers vinden in deze methodiek inspiratie om de sociale vaardigheden van kinderen te verbeteren, zowel preventief als curatief.

Leren is niet alleen een pedagogische, maar ook een sociale opgave. Bij dit laatste gaat het erom de toekomst van de mens een morele impuls te geven. Als kennis macht is, is kunst kracht: het schone, de kunst, voert naar het goede, het moreel handelen, en het ware, naar (zelf)kennis en inzicht. Het Lectoraat Antroposofische Gezondheidszorg Hogeschool Leiden heeft zowel kwantitatief als kwalitatief onderzoek verricht naar het effect van Kick. De resultaten hiervan zijn bemoedigend.