Integrale sturing op de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling
Omschrijving
De problematiek van huiselijk geweld en kindermishandeling is complex. Naast het feit dat er altijd meerdere betrokkenen zijn – slachtoffer, pleger, getuige etc. - spelen er meestal ook problemen op meerdere leefgebieden. Er is sprake van een relationeel probleem waarbij het slachtoffer een afhankelijkheidsrelatie heeft met de pleger(s) en slachtoffer- en plegerschap door elkaar kunnen lopen. Elk van deze betrokkenen is gebaat bij een systeemgerichte aanpak. Alleen op die manier wordt stabiele en duurzame veiligheid gecreëerd. Een goede systeemgerichte aanpak vraagt om optimale samenwerking.
Het organiseren van deze samenwerking is echter net zo complex. De betrokken partijen werken in afzonderlijke ketens en voeren dit werk uit vanuit verschillende wettelijke kaders en beleidsdomeinen.
Grofweg gaat het om samenwerking tussen zorg en veiligheid. Maar ook de samenwerking met domeinen als welzijn, werk & inkomen, onderwijs en huisvesting is van groot belang om stabiele veiligheid te creëren.
Gebleken is dat het bij complexe casuïstiek zeer lastig is om de zorg echt integraal, over domeinen en met en om de cliënt heen te organiseren. Dat is wel nodig want met de huidige aanpak slagen we er
onvoldoende in situaties van onveiligheid structureel te doorbreken. Dit blijkt uit lopend onderzoek van het Verweij Jonker Instituut naar de effectiviteit van de aanpak huiselijk geweld onder gezinnen die aangemeld zijn bij Veilig Thuis. Een jaar na de melding is er in ongeveer 80% van de gezinnen nog steeds geweld waarbij het in ongeveer 65% van de gevallen gaat om ernstig geweld. Met ernstig geweld bedoelen de onderzoekers meer dan 22 incidenten van partnergeweld per jaar en/of geweld dat heeft geleid tot letsel en/of alle vormen van kindermishandeling. Bij incidenten van (partner-) geweld kun je denken aan schelden, duwen, haren trekken, treiteren en met deuren slaan of ernstigere incidenten zoals slaan, bijten, in huis opsluiten, intimideren en kleineren of seksueel geweld.
Domein-overstijgende samenwerking zorgt voor een goed evenwicht tussen preventie en repressie en kan zo multiproblematiek of escalatie voorkomen. Daarmee doen we beter recht aan de situatie van
het individu, zijn of haar omgeving en de belangen van onze samenleving. Zonder een gerichte aanpak van de achterliggende oorzaken lijkt een repressieve aanpak niets anders dan symptoombestrijding.
Andersom kan zorg baat hebben bij een dwingend kader om daarmee, in het belang van de cliënt, tot de meest effectieve interventie te komen.
Wat vraagt dit van gemeenten?
Effectief samenwerken vraagt om actieve sturing vanuit bestuurders van gemeenten en partnerorganisaties. Want bestaande kaders als wetgeving en financiering blijken effectieve samenwerking
vaak in de weg te zitten. Zo zien we in de praktijk regelmatig terug dat organisaties weliswaar effectief handelen volgens de eigen opdracht en taken maar dat er niet gestuurd wordt op het gezamenlijke, organisatie- overstijgende, doel van samenwerken om veiligheid te bewerkstelligen in gezinnen en huishoudens. Die verkokering doorbreken kan niet alleen in de uitvoering; daar moet vanuit het bestuurlijk niveau steun voor zijn vanuit de visie dat alleen een integrale aanpak het verschil kan maken.
