Hoed u voor de pakketbezorger - en 10 andere handreikingen voor het onderwijs

Omschrijving

De coronapandemie heeft een dramatische invloed gehad op het onderwijs. Tijdens lockdowns sloten scholen hun deuren en moesten leerkrachten online communiceren met hun leerlingen. De gevolgen daarvan zijn bekend: wereldwijd daalden de onderwijsprestaties en de verschillen tussen groepen leerlingen namen toe. Kinderen uit lager opgeleide gezinnen ondervonden de meeste hinder, bijvoorbeeld omdat hun ouders ze minder goed konden begeleiden bij het thuisonderwijs.
Ouders mochten de scholen nog veel langduriger niet in. Ook dat had gevolgen. Bijvoorbeeld voor de uitvoering van educatieve ouderprogramma’s. Eén zo’n programma is Pageturner, ontwikkeld door Stichting Vinci. Dat programma probeert lager opgeleide ouders van peuters en kleuters aan te zetten tot voorlezen. Pageturner duurt dertien weken. In die periode zijn er zes bijeenkomsten, waar ouders elkaar onder begeleiding van een trainer ontmoeten. De coronabeperkingen maakten de uitvoering van die bijeenkomsten voor een groot deel onmogelijk. Ook hier schakelden de trainers noodgedwongen over op virtuele ontmoetingen, via platforms als ZOOM of Teams.
Aanleiding voor Vinci om dieper in de problematiek te duiken. Want als online-onderwijs aan scholieren al een uitdaging is, hoe communiceer je dan met ouders uit de doelgroep, vaak met beperkte taal- en digitale vaardigheden?
We gebruikten deze TMMT-subsidie om die vraag te onderzoeken. Daarbij werkten we samen met ICT-experts en wetenschappers, onder andere afkomstig van de VU. Met hen keken we naar de voorwaarden voor effectieve online-interactie, met lager opgeleide ouders. We pasten die voorwaarden ook toe. We ontwikkelden een online-versie van Pageturner, die we uitprobeerden bij verschillende oudergroepen. Zo ontdekten we een aantal principes voor virtuele contacten met de doelgroep, die interactie kunnen ondersteunen of vergemakkelijken. We beschrijven die in deze brochure, in de hoop dat andere programmamakers of leerkrachten daar wat aan hebben.

Digitale geletterdheid
Online contact biedt mensen de mogelijkheid om op een eigen moment en vanuit hun eigen omgeving deel te nemen aan virtuele gesprekken of bijeenkomsten. Dat gaat niet vanzelf. Online contact heeft nogal wat beperkingen: - technische obstakels, sociaal ongemak, psychologische en sociale afstand. Voor veel lager opgeleide mensen wegen die beperkingen extra zwaar. Het CPB signaleert dat een een groot deel van die groep kampt met lage digitale vaardigheden: ‘Er is een forse groep Nederlanders tussen de 16 en 65 jaar die niet over basisvaardigheden op digitaal gebied beschikken. Deze groep, ruim twintig procent van de beroepsgeschikte bevolking, is kwetsbaar in een steeds verder digitaliserende maatschappij. 
Mensen met (zeer) lage digitale vaardigheden zijn vaak ook laaggeletterd. Hiermee hangt samen dat deze groep relatief vaak laagopgeleid is en ook relatief vaak ‘eerste generatie migrant’. (CPB, aanzienlijk deel beroepsbevolking kampt met lage digitale vaardigheden, 2021. Te vinden op www.CPB.nl).
Nogal wat scholen hebben te maken met ouders uit deze groep. Voor die scholen is deze brochure in de eerste plaats bedoeld (maar ook programmamakers kunnen meelezen). We beschrijven daarin een aantal voorwaarden voor geslaagde online interactie met ouders met een lagere Sociaal Economische Status.