Het verhaal achter het verhaal van Rosangel
Omschrijving
Rosangel (62) is geboren op Curaçao en verhuisde later met haar man naar Nederland. Ze werd door haar man gedrogeerd, verkracht door vreemde mannen en kreeg een kind uit deze verkrachting. Waar de Franse Gisèle Pelicot (72) sprak, zweeg Rosangel. Zij vertelt nu over haar leven en haar opvoeding. Een opvoeding die getekend werd door armoede, geweld en de diepe sporen die de slavernij heeft nagelaten.
Rosangel woont momenteel in een rustige buurt in een fijn huisje op Curaçao en heeft haar leven na een heftige levensloop inmiddels goed op orde. Zij is moeder van een zoon van 30 jaar en een dochter van 36 jaar. Beide kinderen wonen in Nederland. Haar leven kenmerkt zich door een aaneenschakeling van geweldsincidenten: ze heeft in heer leven vrijwel alle vormen van geweld meegemaakt die er zijn in afhankelijkheidsrelaties. Inmiddels heeft ze dit achter zich kunnen laten en leidt het leven dat ze wil leven. Ze doet het werk waar ze voldoening uit put en geniet van de contacten met haar familie en een rustige Latrelatie. De herinneringen en de ervaringen laten echter nog altijd diepe sporen na. Het geweld dat ze heeft meegemaakt heeft haar gevormd tot wat ze nu is.
Interculturele overdracht van geweld en trauma’s als gevolg van slavernij
Rosangel kampt haar hele leven al met een diepgevoeld verdriet dat haar ouders niet wisten hoe ze met kinderen moesten omgaan. Waarschijnlijk wisten de ouders van Rosangel’s ouders dat evenmin, evenals de ouders van haar grootouders en de vele ouders daarvoor. De slavernij is pas 55 jaar voor de geboorte van haar vader afgeschaft en zo’n 100 jaar voor de geboorte van Rosangel.
Tijdens de slavernij werden gezinnen vaak gedwongen gescheiden. Lijfstraffen werden gebruikt als een middel van onderdrukking en disciplinering. Ook werd gehoorzaamheid streng afgedwongen door middel van geweld, angst en onderdrukking. Deze onderdrukking kon leiden tot een cultuur waarin het volgen van regels als een middel tot overleven werd gezien. Tijdens de slavernij werden zelfstandigheid en eigen keuzes stelselmatig onderdrukt.
Intercultureel trauma en de overdracht ervan zijn diepgewortelde en complexe gevolgen van slavernij die nog generaties lang doorwerken. Bij de interculturele overdracht van trauma wordt het lijden van eerdere generaties overgedragen aan nakomelingen, vaak zonder dat deze zich daarvan bewust zijn.
Eind jaren tachtig werden Antilliaanse alleenstaande moeders in Nederland gevraagd naar de manier waarop zij zelf zijn opgevoed (Mama Soltera, Warray 1990). Uit hun verhalen kwam het volgende beeld naar voren. De meeste vrouwen zijn door hun moeder opgevoed.
Ongeveer een kwart is alleen door hun moeder grootgebracht, bij de anderen werd de moeder terzijde gestaan door de vader, de oma en of een tante. Enkele vrouwen werden alleen door hun oma opgevoed. De opvoeding was strikt en er was een duidelijke gezagsrelatie tussen ouders, oma’s en tantes enerzijds en kinderen anderzijds. Respect voor volwassenen stond centraal. Van kinderen werd verlangd dat ze direct gehoorzaamden en volwassenen niet tegenspraken, er werd sowieso niet van kinderen verwacht dat ze hun mening gaven. Als kinderen dingen deden die niet door de beugel konden was het niet ongebruikelijk dat ze een tik of een pak slaag kregen. Veel vrouwen hadden toen ze klein waren geen vertrouwensrelatie met hunmoeders, oma’s, vaders of tantes; dat wil zeggen, ze praatten niet zo snel met hen over problemen. Dit gebeurde eerder met zussen, broers of nichten.
De geschiedenis herhaalt zich
Rosangel heeft veel geweld meegemaakt. Thuis als kind, haar zussen en broers werden mishandeld, haar moeder werd mishandeld … dan krijg je een vriend, een man waar je mee trouwt en dan herhaalt de geschiedenis zich en is er weer geweld. “Bij ons was het te veel, veel te veel. Ik heb veel dingen gezien en meegemaakt. Maar toen ik getrouwd was, begon het geweld bij mij thuis. Ik dacht dat het normaal was. Op een gegeven moment dacht ik nee, dit is niet normaal, dit wil ik niet”.
[ foto ter illustratie ]
