Gendernormen in de kinderopvang

Omschrijving

In this article, we describe to what extent culture-bound gender norms are reproduced in interactions between childcare workers and parents in daycare. This is important because more and more families want to share responsibilities for paid work and child rearing equally, but in many families this does not work out that way. Prevailing gender norms may provide an explanation for this. We used an online questionnaire to measure which implicit (gender/career IAT) and explicit gender beliefs (ideal amount of time spent on work or care for both father and mother) are held by childcare workers (n=259) and to what extent these beliefs and their different behaviour towards fathers and mothers is related. Although childcare workers with more traditional gender beliefs on the division of paid work by parents are more likely to inform and reach out to mothers, the relationships between beliefs and behaviour are not as strong as expected. An important finding is that the presence of more fathers in daycare is associated with more egalitarian behaviour of childcare workers. We suggest that the current tendency to approach mothers more often can be challenged by inviting
more fathers and acknowledging them as the important parents they are. 

Uit de emancipatiemonitor (CBS, 2022) blijkt dat de door stellen gewenste verdeling van zorgtaken en betaald werk vaak niet overeenkomt met de werkelijkheid.1 Zo geeft 41% aan dat zij werk en zorg gelijk willen verdelen, terwijl bij slechts 9% dit ook de werkelijke situatie is. Tevens blijkt dat moeders vrijwel altijd een groter aandeel in de zorg dragen voor de kinderen, ongeacht de verdeling van betaald werk tussen vaders en moeders (Craig & Mullen, 2011). Tijdsbestedingsonderzoek laat zien dat ook in Nederland moeders meer tijd besteden aan het huishouden en de zorg voor de kinderen dan vaders (SCP, 2017; Cloin & Roeters, 2015). Cultuurgebonden gendernormen bieden een verklaring voor het voortbestaan van deze verschillen. Uitgangspunt daarbij is dat mannen en vrouwen gendernormen over werken en zorgen internaliseren en zich ernaar gaan gedragen. In de interactie tussen mensen worden gendernormen gereproduceerd, en dat gebeurt in allerlei contexten. Jonge kinderen brengen veel tijd door in hun eigen gezin, maar vaak ook in de kinderopvang,2 waardoor ook het gedrag van professionals bij kan dragen aan het bestendigen of doorbreken van gendernormen. In onderzoek en de beroepspraktijk is er aandacht voor de manier waarop professionals minder onderscheid in gender kunnen maken in relatie tot de kinderen met wie zij werken (Chapman, 2022; Van Rijn, 2020). Er is nog weinig bekend over de rol van genderopvattingen van professionals in hun gedrag richting ouders, terwijl ook daar onbedoeld sturing van uit kan gaan. Pedagogisch professionals hebben als taak ouders te informeren over hun kind (art. 3 lid 2 Besluit Kwaliteit Kinderopvang, 2017), maar benaderen ze vaders en moeders daarin gelijk? Het is van belang om te onderzoeken of in deze interacties stereotiepe denkbeelden een rol spelen, omdat deze gereproduceerd of versterkt kunnen worden.