De (onderwijs)ondersteuningsbehoefte van leerlingen met reizigers-, Roma- of Sinti-achtergrond

Omschrijving

Het ministerie van OCW wenst de onderwijsondersteuningsbehoefte van leerlingen met een reizigers, Roma- of Sinti-achtergrond (R/R/S-achtergrond) beter in beeld te krijgen in het basisonderwijs, en indicatief de voorschoolse educatie en het voortgezet onderwijs. We presenteren in dit rapport de onderzoeksresultaten.
De leerlingen met een R/R/S-achtergrond wonen verspreid over zeer veel locaties, vaak in kleinere of middelgrote gemeenten in Nederland. Door de landelijke en lokale overheden is er in de afgelopen decennia ingezet op decentralisatie en het inrichten van kleinere woonwagenlocaties binnen de gemeente. Daardoor is er steeds meer sprake van spreiding van kinderen over meer wijken en scholen, waardoor er minder leerlingen op eenzelfde school zitten dan voorheen.
Er is geen persoonsregistratie op deze ‘culturele achtergronden’, gezien de (oorlogs)historie zeer begrijpelijk. Er zijn daarom alleen schattingen van het aantal betrokkenen1.
Naar schatting zijn er in Nederland zo’n 30.000 tot 40.000 personen met reizigers-achtergrond waarvan, naar onze inschatting, minstens 10% van basisschoolleeftijd (ofwel minimaal 3.000 tot 4.000 kinderen).
Schattingen van het aantal Sinti en Roma in Nederland lopen zeer sterk uiteen van zo’n 10.000 tot 40.000 personen (en zijn tevens behoorlijk gedateerd, van voor 2010).3 We schatten het aantal kinderen op basisschoolleeftijd op minimaal tussen de 1.000 en 4.000.
De leerlingen met een reizigersachtergrond wonen, op enkele grote woonwagenlocaties na (o.a. Groningen, Emmen, Vaassen), verspreid over een groot aantal gemeenten in Nederland. Er zijn enkele scholen die relatief veel kinderen met een reizigersachtergrond hebben (het grootste deel van hun leerling populatie), maar veel meer basisscholen met een klein aantal leerlingen met reizigersachtergrond. De meeste kinderen zijn van huis uit Nederlandstalig.
Leerlingen met een Sinti-achtergrond zijn vooral woonachtig in kleinere gemeenten in het zuiden van het land. Zij wonen vaak op middelgrote kampjes bij elkaar en/of in reguliere ‘burgerwoningen’. De thuistaal is soms het Romanes, soms Nederlands en soms beide.
Wat betreft Roma zijn er heel grote verschillen in historische komst naar Nederland en achtergrond (en cultuur). Er zijn bijvoorbeeld al vanaf 1420 Roma gevestigd in Nederland, verder kwamen vlak voor de tweede wereldoorlog een groter aantal Roma naar Nederland, in de jaren ’90 kwamen er Roma uit het uiteenvallende Joegoslavië en de laatste decennia zijn met de toetreding van Oost-Europese landen Roma naar Nederland gekomen. In 1977 kreeg een groep rondtrekkende Roma (van circa 450 personen) een verblijfsvergunning en werd verdeeld over een aantal opvanggemeenten (‘de generaal pardon -Roma’).