9. Het algemeen belang als opvoedingsdoel

Omschrijving

Micha de Winter is in Nederland dé pleitbezorger voor opvoeden tot democratisch burgerschap. Voor het project ‘Kindercentrum als democratische oefenplaats’ is zijn gedachtegoed een belangrijke inspiratie- en kennisbron. In dit hoofdstuk breekt hij een lans voor een maatschappelijke opvoeding omdat sociaal engage- ment niet vanzelf ontstaat, maar gevormd moet worden. Het algemeen belang speelt volgens hem een te kleine rol als oriëntatiepunt in opvoeding en onderwijs. Geen maatschappij ter wereld kan immers goed functioneren als burgers zich niet inzetten voor het algemeen belang. Ze moeten bijvoorbeeld bereid zijn consensus te vinden over omgangsvormen in het persoonlijke, sociale en maatschappelijke leven, over rechtvaardigheid, solidariteit en handhaving van normen. Al dat soci- ale engagement ontstaat niet vanzelf, het moet actief gevormd worden. Daarom is met het grootbrengen van nieuwe generaties jeugdigen ook direct een algemeen belang gemoeid en moeten we spreken van ‘maatschappelijke opvoeding’. Een maatschappelijke opvoeding ondersteunt het voortbestaan van onze democratische rechtsstaat. De manier waarop kinderen en jongeren worden grootgebracht maakt immers groot verschil. Niet alleen voor hun eigen leven hier en nu, en tijdens de rest van hun bestaan. Maar ook voor de manier waarop mensen dage- lijks met elkaar samenleven in allerlei sociale verbanden, voor de mate waarin ze bereid zijn actief te participeren in de politieke gemeenschap, en uiteindelijk ook voor hun betrokkenheid bij het leven en de problemen van mensen elders in de wereld.
De ontwikkeling van kinderen is sterk gebaat bij stevige netwerken en daarbij zou- den burgers ook verbindingen moeten durven aangaan over de grenzen van hun eigen kring heen (bridging social capital). Zo kiest De Winter een sociaalkritische invalshoek om de pedagogische civil society te versterken. Is het wel van deze tijd om de pedagogische civil society te willen versterken? Op het eerste gezicht heb- ben burgers hier misschien geen tijd voor, geen zin in, of durven ze andermans kinderen niet aan te spreken. Toch is er volgens De Winter maar één weg om deze terughoudendheid te overwinnen en dat is zorgen dat de pedagogische civil soci- ety van binnenuit van de grond komt, door burgers te overtuigen. Daarom is het hoog tijd voor een democratisch-pedagogisch offensief!