PIP 123 - 2021

Het werk van Redl is baanbrekend in de residentiële behandeling van agressieve jeugdigen. Redl ontwikkelde tevens een nieuwe interventietechniek: het Life Space Interview (LSI).

De ontwikkelingspsycholoog Jean Piaget baseerde zijn theorie over de cognitieve ontwikkeling voor een belangrijk deel op onderzoek bij zijn eigen kinderen. Maar veel meer onderzoekers hebben hun kinderen – incidenteel – gebruikt in eigen onderzoek of nemen thuisobservaties mee in hun opvattingen over ontwikkeling. Maar kan dat wel? Kun je je eigen kinderen onderzoeken zonder de vereiste objectiviteit te verliezen? Kun je probleemloos switchen tussen de rol van onderzoeker en die van ouder? En wat betekent het voor de kinderen in kwestie?

Hoogleraar Onderwijskunde Monique Volman is altijd in de weer met Werk maken van gelijke kansen: zo heet ook het boek dat ze in 2020 maakte met Linda van den Bergh en Eddie Denessen. Tegelijk verscheen van haar en Judith ’t Gilde Gebruik maken van de buitenschoolse kennisbronnen van leerlingen, als emancipatoire verrijking van onderwijs, en waarover Monique in PIP 118 schreef. Bovendien is haar hele loopbaan getekend door een onverwoestbaar onderwijspedagogisch engagement, waarover Saskia van Oenen haar interviewt.

Wie jonge kinderen heeft of in het onderwijs werkt, weet het misschien: Kinderen voor Kinderen is bepaald geen achterhaalde reeks. Dit VARA-kinderkoor, dat eind 2021 zijn 42e show met album presenteert, is nog altijd een spiegel van wat jonge kinderen bezighoudt. Een onderzoek naar meer dan veertig jaar Kinderen voor Kinderen toont aan hoeveel dit programma ons leert over de veranderingen in het contact tussen ouder en kind van de laatste decennia. Een pedagogische analyse door Feike Dietz en Laurens Ham, docenten Neerlandistiek aan de Universiteit Utrecht. 

Pedagoog Gert Biesta introduceerde drie samenhangende doeldomeinen van het onderwijs: kwalificatie, socialisatie en persoonsvorming. Hoe moeten we dat begrip ‘persoonsvorming’ interpreteren en concretiseren? Daarover doen sindsdien allerlei opvattingen de ronde. In ieder geval gaat het erom dat leerlingen zelf ideeën vormen over hoe zij als mens in de wereld willen staan. In dit artikel beschrijven Anja ter Braak en Fred Janssen een ‘perspectiefgerichte’ benadering om persoonsvorming in de klas te realiseren.

In dit nummer

06 Interview Monique Volman
12 Kinderen voor Kinderen als spiegel van veranderende opvoedstrategieën
18 Persoonsvorming in de klas. Een perspectiefgerichte benadering
22 Het eigen kind als proefpersoon in de ontwikkelingspsychologie
30 Pleegzus of gezinshuisbroer zijn
36 Biografie Fritz Redl (1902-1988)
42 Rebelleren, nuanceren en ontzien

& verder
3 Redactioneel 17 De casus 27 Generatie M 28 Kunststukjes 35 Vergeten woorden, vergeten praktijken? 41 Koops over onderzoek 47 iPiP 48 Warm aanbevolen 51 Agenda + Volgende keer + Service 52 Opvoeden op school

In de pleegzorg of gezinshuiszorg draait het om het opvangen van kinderen in het pleeggezin of gezinshuis. Maar hoe zit het met de eigen kinderen? Wat is volgens hen de waarde van het pleeg- of gezinshuisbroer of -zus zijn? Wat helpt deze kinderen om in evenwicht te blijven? Om deze vragen te beantwoorden hebben we gesproken met acht ‘biologische’ jongeren uit pleeggezinnen en gezinshuizen.

Begin dit jaar promoveerde Maruschka Sluiter op het proefschrift Wild and Willful, shifting perspective and approach towards ADHD oftewel ‘Druk en Dwars, anders kijken en handelen rondom ADHD’ (Sluiter, 2021). Dit artikel geeft een overzicht van de belangrijkste bevindingen van dit actuele promotietraject.