PIP 120 - 2021

De afgelopen zes jaar schreef Daphne Clement voor PiP haar column Kijk op de ander. In dit artikel maakt ze de balans op van wat dit schrijven haar leerde over de ander, zichzelf en het creëren van een inclusief pedagogisch klimaat.

Bij het opruimen van mijn boekenkast kwam ik het Leerboek Historiese pedagogiek, bedoeld voor de hoofdakte-kandidaten tegen, een in episcopaal paars uitgevoerd studieboek van mijn vader, toen deze rond 1930 de Bisschoppelijke Kweekschool te Roermond bezocht. Zelf opgeleid in de school van Langeveld, kon ik me weinig voorstellen bij ‘katholieke pedagogiek’, want wat auteur frater Rombouts in zijn leerboek beschreef, was meer katholiek dan pedagogiek. Rombouts had mijn nieuwsgierigheid gewekt.

FRATER SIGEBERTUS Godfried Frans Rombouts (1883-1962) was de zoon van boer Lambertus Rombouts en Petronella de Werdt uit het Brabantse Bergeijk. Na de lagere school werd hij opgeleid tot onderwijzer aan de kweekschool van de fraters van Tilburg. Hij besloot op 17-jarige leeftijd tot die onderwijscongregatie toe te treden onder de kloosternaam frater Sigebertus. De orde was opgericht door bisschop Zwijsen en is de basis van de latere uitgeverij Zwijsen, die vooral katholieke (school-) boeken het licht deed zien. Daarnaast hadden de fraters nog eigen lagere en ulo-scholen waaraan leden van hun congregatie onderwijs gaven. Na het behalen van de hoofdakte, behaalde Rombouts nog een aantal onderwijsbevoegdheden voor het vervolgonderwijs, onder andere voor Nederlands en Duits. Na een aantal jaren onderwijzer te zijn geweest op diverse lagere scholen werd hij in 1909 leraar Nederlands, Duits en pedagogiek aan de eigen kweekscholen van de fraters in Tilburg en Goirle. 

Emeritus hoogleraar Mineke van Essen publiceerde een buitengewoon rijk geïllustreerd publieksboek. In Onderweg naar 1832 vertelt ze de onderling verweven levensverhalen van zes leraren in wording, vier mannen en twee vrouwen. Bas Levering sprak met haar over de manier waarop ze de maar al te vaak schokkende confrontatie met het Nederland van het begin van de negentiende eeuw mogelijk maakte.

Met je leerlingen een controversieel onderwerp bespreken; het kan je als docent de nodige hoofdbrekens kosten. Want voor je het weet lopen de emoties en spanningen in en buiten het klaslokaal hoog op. Maar waarover hebben we het eigenlijk precies? Want het ene controversiële onderwerp is het andere niet.

Onlangs verscheen een rapportage en advies van de Werkgroep Ouderverstoting. Nieuws over kinderen na scheiding, onopvallend te midden van de blijkbaar onverzadigbare coronahonger. Het gaat hier om belangrijk nieuws over een serieus probleem: de situatie dat een ouder na een scheiding de andere ouder uit het leven van de kinderen verbant. De toon van het advies is er echter een van schuld en straf, met als climax de dreiging met ontneming van het gezag. Geen goed idee. Een aanzet tot doordenken, meedenken en verder denken.

Het eerste levensjaar is misschien wel het belangrijkste jaar uit het leven van ouder en kind. Er komt van alles op je af, maar voor je het weet ben je het kwijt. Om er nog iets van te kunnen onthouden, leggen veel jonge ouders de babytijd vast met foto’s, filmpjes, feiten en voorwerpen. Een vermakelijke bezigheid, maar de geschiedenis van de ontwikkelingspsychologie laat zien dat de wetenschappelijke belangstelling voor het jonge kind ooit is begonnen met het bijhouden van een babydagboek. 

In deze editie

• Interview. Mineke van Essen: ‘Ik heb een historische ziel’
• Achtergrond. Kijken naar anderen en kijken naar jezelf
• Pedagogiek. Controversiële onderwerpen
• Pedagogiek. Wetenschap in de kinderkamer
• Biografie. Godefridus Franciscus Rombouts
• Pedagogiek. Echtscheiding en ouderverstoting
• Praktijk Wat beeldende vorming kan uitlokken

​& verder Redactioneel, De casus, Generatie M, Kunststukjes, Vergeten woorden, vergeten praktijken?, Koops over onderzoek, iPiP, De inspirerende roman, Agenda + Volgende keer + Service, Opvoeden op school

Paauwla de Jonge doet prachtige dingen met beeldende vorming, op een basisschool in een buurt waar de kinderen en ouders gewoonlijk nooit met kunst te maken hebben. Hoe krijgt ze dat voor elkaar? Saskia van Oenen interviewde haar.